Tereza Semotamová
W szafie
Ve skříni
Przeł. Anna Wanik
Książkowe Klimaty
ISBN 978-83-66505-47-6
Czuliście się kiedyś tak, że chcieliście wejść do szafy, skrzyni, pod łóżko i na jakiś czas zniknąć, by nie musieć przejmować się życiem? Co innego jednak schować się tam na chwilę, a zamieszkać na dłużej. Po pierwszych opisach powieści Terezy Semotamovej sądziłem, że główna bohaterka zamknie się w tytułowej szafie i nigdzie się stamtąd nie będzie ruszać, co w jakiś sposób mnie pociągało fabularnie. Pomysł na tę historię okazał się inny, ale nie mniej interesujący.
W szafie opowiada historię młodej kobiety, która staje przed przytłaczającą możliwością zdefiniowania się na nowo. Możemy się przekonać na jej przykładzie, jak trudne potrafi to być, kiedy jesteśmy po zakończeniu związku, którego nie nazwalibyśmy zdrowym, wracamy do środowiska narzucającego nam pewne wytarte rozwiązania i znoszone maski, gdzie model życia wydaje się określony już dawno, wystarczy się dostosować. Problem pojawia się, gdy nie chcemy iść tak samo, jak pozostali, bo już sama myśl o tym odbiera wszelkie siły. Praca, która ma się wiązać jedynie z zarabianiem pieniędzy, które pozwolą na konsumpcję i opłacenie mieszkania, które bohaterka najlepiej, gdyby dzieliła z mężczyzną. Czyli problem pojawia się wtedy, kiedy mamy problem z przystosowaniem się do rzeczywistości - my do niej (rzeczywistości), a ona do nas (nieprzystosowanych).
Bohaterka Semotamovej jest dla mnie rebeliantką o niezwykle pokojowym nastawieniu. Nie godzi się na to, czego wymaga od niej świat; ma dosyć opresyjnej obecności mężczyzn, którzy wiążą się z tylko z kłopotami, poczuciem winy i zaburzeniem poczucia własnej wartości. Szafa wyrzucona na ulicę przez jej siostrę staje się dla protagonistki prowizorką schronienia przed przemocą świata - trochę jak domek na drzewie, baza, tylko z tą różnicą, że to już nie jest zabawa, a chociaż zawsze można skorzystać z toalety w sklepie u znajomego Wietnamczyka albo wpaść na obiad do rodziców, musisz liczyć na siebie, coś wykombinować, przetrwać.
Semotamová stworzyła powieść pełną specyficznego humoru, groteskowego i zabarwionego smutkiem. Jeśli miałbym określić swoje wrażenie z lektury jednym słowem, powiedziałbym, że było bardzo czesko – nie tylko dlatego, że akcja toczy się w Pradze. Główna bohaterka przypominała mi narratorkę z powieści Doroty Kotas Pustostany – pod pewnymi względami obie zmagały się z podobnymi problemami. Co się z tym wiąże, trudno przewidzieć działania protagonistki W szafie - działa w sposób, który może wydać się irracjonalny, ale zgodny z jej systemem wartości.
Powieść Czeszki okazała się interesująca nie tylko pod względem fabularnym, ale także formalnym – czytelniczo wymagała skupienia z uwagi na sporo retrospekcji oraz wizji sennych/snów na jawie bohaterki, które gładko mieszają się z nurtem akcji. Zaimponowało mi, jak wiele Semotamová zawarła w tekście odniesień do klasycznych dzieł z literatury powszechnej i przede wszystkim czeskiej; bardzo przydatne okazały się objaśnienia na końcu książki. Słowa uznania należą się także autorce przekładu, Annie Wanik, która zadbała o to, by nic nie uleciało w tłumaczeniu.
niehalo
Dziękuję
"W szafie” do kupienia na Bonito
Książka bierze udział w wyzwaniach:
Przeczytam 120 książek w 2023 roku – 3/120; Mierze dla siebie – 1,6 cm; 234 stron; Gavran – bingo – jednotomowa historia; Wielkobukowe bingo – książka poniżej 300 stron; Wielkobukowe bingo albo-albo – tytuł na literę W; Wielkobukowe alfabetyczne bingo – W
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz