Wyspa dnia poprzedniego - Umberto Eco

Autor - Umberto Eco

Tytuł - Wyspa dnia poprzedniego

Tytuł oryginału - L’isola del giorno prima

Przekład - Adam Szymanowski

Oficyna Literacka Noir sur Blanc

ISBN 978-83-7392-629-5

Umberto Eco prawdopodobnie jest najbardziej rozpoznawalnym włoskim pisarzem XX wieku. Wydaje się to sporym osiągnięciem, kiedy weźmiemy pod uwagę, w jakim szacownym gronie się znalazł. Można by wymienić chociażby Italo Calvino, Tommaso Landolfiego czy Leonardo Sciascię. Ten pochodzący z Alessandrii twórca oprócz powieściami zajmował się semiologią, mediewistyką i filozofią.
Do dzisiaj jego teksty naukowe uchodzą za jedne z ważniejszych i ciągle widnieją w kanonie literatury przedmiotowej. Trudno wybrać pojedynczy tytuł, który byłby reprezentatywny; należałoby zacząć od słynnego Lector in fabula, przez fascynujące Sześć przechadzek po lesie fikcji, a także zahaczyć o Supermana w literaturze masowej oraz wspomnieć choćby Historię piękna czy Historię brzydoty. Jako pisarz zadebiutował Imieniem róży i udowodnił, że można stworzyć bestseller, który dotyka tematów najważniejszych i naszpikować go odniesieniami do kultury. Książka doczekała się wspaniałej ekranizacji z Seanem Connery’m oraz Christianem Slaterem w rolach głównych. Wyspa dnia poprzedniego stanowi trzecią powieść w dorobku włoskiego pisarza.

Głównym bohaterem książki jest Robert de la Grive, szlachcic z rejonu Monferrato, którego historię poznajemy dzięki narratorowi. Eco dokonuje tu arcymistrzowskiego zabiegu, opisując dzieje Roberta z punktu widzenia kogoś, kto znalazł jego dziennik, dzięki czemu narracja nabiera niepowtarzalnego charakteru. Akcja powieści toczy się w XVII wieku, przenosimy się do młodości Grivy spędzonej w rozczłonkowanych na wiele księstw i markizatów Włoszech, by wyruszyć wraz z bohaterem do Paryża. Jak się okazuje, szlachetny Robert zostaje tajnym wysłannikiem Mazarina, który przez pewien czas rządził całą Francją. W trakcie wykonywania misji , mającej na celu odkrycie sekretu obliczania szerokości geograficznej, de la Grive w trakcie huraganu wypada z pokładu swojego statku i dryfuje na brzeg nieznanej wyspy. W tym miejscu rozpoczyna się powieść Eco i to tu rozgrywa się kluczowa dla bohatera sekwencja wydarzeń, a to, co znajdzie na zakotwiczonym przy brzegu statku Dafne będzie stanowić nie tylko wybawienie, ale także źródło rozmyślań Roberta.

Eco po raz kolejny uwodzi narracyjną sprawnością, przeplatając przygody włoskiego szlachcica z traktatem filozoficznym o nurtach myśli europejskiej epoki baroku. W Wyspie dnia poprzedniego czytelnik ma okazję poznania tej epoki z innej, zaskakującej strony, co także stanowi specjalność pisarza z Alessandrii. Niemniej, mimo że lektura jest nadzwyczaj interesująca i stanowi także wyzwanie intelektualne, to nie każdemu przypadnie ona do gustu. Po pierwsze, kwiecistość wyrażeń w tej powieści jest iście barokowa, co z jednej strony uznać należy za zaletę, w końcu akcja toczy się w XVII wieku, z drugiej jednak dla niektórych owe rozbuchanie stylistyczne może okazać się nie do przeskoczenia. Po drugie, tematyka dzieła odbiega od głównego nurtu, a analogii do współczesności należy poszukiwać, gdyż Eco swojego czytelnika modelowego widzi raczej jako pilnego studenta analizującego dogłębnie tekst, a co za tym idzie, autor nie podaje rozwiązań na tacy. Po trzecie, w powieści nie brakuje trudnych w odbiorze dialogów natury filozoficznej, które, choć często błyskotliwe bądź błyskotliwie obnażające ułomność myśli ludzkiej, nie należą do trzymających w napięciu niczym TVN-owskie seriale.

Wyspa dnia poprzedniego stanowi lekturę wymagającą od czytelnika znajomości kultury europejskiej i podstaw europejskiej myśli filozoficznej, a zatem do pełnego odbioru dzieła trzeba się dokształcić. Dopiero odpowiednie przygotowanie pozwoli nam cieszyć się smakowaniem wszystkich detali, które Eco nakreślił z pietyzmem w powieści. Książkę polecam wszystkim tym, którzy od literatury oczekują czegoś więcej, niż tylko rozrywki; dla tych czeka nagroda, skrywana pod wierzchnią warstwą opisywanych wydarzeń, zakopana gdzieś w głębi wyspy.

Dziękuję

Książka bierze udział w wyzwaniach:

ABC czytania – wariant 2, Akcja 100 książek w 2018 roku – 98/100, Czytelnicze igrzyska, Olimpiada czytelnicza – 458 stron, Przeczytam 52 książki w 2018 roku – 98/52, Przeczytam tyle, ile mam wzrostu – 2,9 = 24 cm, W 200 książek dookoła świata – Włochy, Wyzwanie Czytamy nowości, Zatytułuj się 2 - E