Latawce - Romain Gary

Romain Gary

Latawce

Les Cerfs-volants

Przeł. Krystyna Szeżyńska-Maćkowiak

Prószyński i S-ka

ISBN 978-83-8169-326-4

Kiedy bierzemy do rąk książkę Romaina Gary’ego, musimy zawsze zawiesić na kołku naszą nieufność i oddanie faktom, zwłaszcza gdy mamy do czynienia z jego autobiografią. Jeśli za wszelką cenę będziemy chcieli udowodnić, że rzeczywistość przedstawiała się zgoła inaczej niż Gary to opisał, całą radość z lektury trafi szlag. Powieści tego francuskojęzycznego pisarza oparte są na bladze, a często nawet przypominają patchworkowy koc poskładany z elementów hołdujących przede wszystkim twórczej wyobraźni. Światy Gary’ego zawsze są spójne, wydarzenia prawdopodobne, a postaci niezwykłe i jednocześnie realistyczne – wspaniale potrafił kłamać ten Romain, człowiek wielu narodowości (Polak, Rosjanin, Żyd i Francuz) i tożsamości (Roman Kacew, Emile Ajar, Shatan Bogat). Jego ostatnia powieść, która po czterdziestu latach ukazuje się w Polsce, ma w sobie wszystko, co stanowiło o wyjątkowości Gary’ego, a które wszystko można by określić powtarzanym przez bohaterów Latawców stwierdzeniem: pogoń za błękitem nieba.

Głównym bohaterem powieści jest Ludovic Fleury, chłopak wychowywany przez swojego wuja Ambrożego, wiejskiego listonosza i twórcy wspaniałych latawców, cieszących się sławą w całej Francji. Młodemu Ludovicowi przypadła niezwykła umiejętność charakterystyczna dla wszystkich z rodu Fleurych, mianowicie wybitna pamięć, która, choć przydatna, nie pozwala o niczym zapomnieć. W małej normandzkiej wiosce, w której chłopak mieszka z wujem, Fleurych mają za niegroźnych wariatów, a to z powodu bezgranicznego oddania miłości życia - w przypadku Ambrożego są to latawce, w przypadku Ludo – polska dziewczyna z arystokratycznego rodu Bronickich.

Fabuła została osadzona w latach 30. i 40. ubiegłego wieku, co za tym idzie obok historii wielkiej i niezapomnianej miłości głównego bohatera śledzimy także narastające napięcie na linii Niemcy – Europa. Zanim jednak rozpocznie się wojna, Historia nie upomina się o postaci wykreowane przez Gary’ego - ich życia toczą się swoim rytmem, którego coroczną kulminacją jest lato, podczas którego ród Bronickich spędza wakacje w swojej francuskiej rezydencji. Ludo, człowiek z gminu, poznaje persony z towarzyskiej śmietanki Francji i nie tylko, zapamiętuje każde wydarzenie i emocję, uczy się miłości oraz nienawiści, honoru i wstydu, a smak każdego z uczuć pozostanie w nim na zawsze nienaruszony przez czas.

Gary jak zwykle konstruuje pełnokrwiste postaci, które zostają z czytelnikiem na długo, wymienić wystarczy choćby cieszącego się ogromną sławą szefa kuchni, dla którego restauracja znaczy tyle, co ojczyzna, burdelmamę obdarzoną niespotykanym rozsądkiem i przeczuciem, a także ukochaną Ludovica, Lilę, która widzi świetlaną przyszłość swoich adoratorów, a jednocześnie nie potrafi znaleźć własnej drogi. To dzięki bohaterom Latawce mogą zabrać czytelnika wysoko w górę, zapewniając wspaniałą opowieść, w nich właśnie kryje się olbrzymia siła tej oraz innych powieści autora Życia przed sobą.

W Latawcach Gary’emu udaje się przedstawić kilka pięknych i podkradzionych myśli (cóż za znakomity złodziej i kłamca!). Gdy nastaje wojna, szaleństwo urasta do rangi cnoty, dzięki której możliwe jest utrzymanie iskierki nadziei na zwycięstwo i odzyskanie wolności; siły ruchu oporu składają się z ludzi oddanych szalonej myśli o pokonaniu wroga. Ci, którzy nie składają broni, starają się nie zauważać albo rzeczywiści nie zauważają przegranej, a ich wyobraźnia przedstawia tylko obraz wygranej. Właśnie wyobraźnia i jej nieograniczona siła wpływania na rzeczywistość zastaną i tworzenia nowej w jej miejsce staje się jedną z ważniejszych bohaterek powieści. Chciałoby się powiedzieć, że to nie jej pierwszy występ u Gary’ego. Za jej sprawą reszta postaci unosi się w niebo jak tytułowe latawce, z błyskiem straceńca w oczach rzucają się w pogoni za błękitem.

Nie będę ukrywał, że mam słabość do prozy Gary’ego i nawet jego książki pisane w spadku formy, nie pozwalały mi oderwać się do ostatniej strony, a jego łże-autobiografia Obietnica poranka znajduje się w czołówce ulubionych lektur. Latawce mają w sobie ten sam urok, co wcześniejsze powieści, a choć zdarza się Gary’emu rzucić od czasu do czasu banałem, to nie wpływa on negatywnie na odbiór - wygląda, że musiał tam się pojawić i już. Jak zawsze, lektura powieści Romaina Gary’ego przyniosła wiele przyjemności, czego i wam życzę.

niehalo

Dziękuję

Książka bierze udział w wyzwaniach:

Akcja 100 książek w 2020 roku – 93/120; Mierzę dla siebie – 3,6 cm; Olimpiada czytelnicza – 464 stron