Ernest Hemingway
Rajski ogród
The Garden of Eden
Przeł. Ewa Borówka
ISBN 978-83-67996-02-0
Wydawnictwo Marginesy
Ile jest miejsca na wrażliwość w prozie Hemingwaya? W większości swoich dzieł pisarz przyzwyczaił czytelnika do oszczędnego stylu, w którym emocje kryły się pod słowami, a mężczyźni topili je zazwyczaj w alkoholu. Inaczej jest w przypadku Rajskiego ogrodu – niby nadal wszystko kryję się w głębi, ale zdecydowanie więcej tu spojrzenia w głąb postaci, zrozumienia odczuć i stanów, a także jednocześnie odważniejsze wejście do głowy samego Hemingwaya.
Powieść miał pisać przez 15 lat, a i tak jej nie ukończyć - Papa tworzył Rajski ogród w najtrudniejszym dla siebie czasie, kiedy coraz częściej jego stan psychiczny był na skraju kryzysu, do czego przyczyniał się alkohol spożywany w nadmiarze. Pisarz zostawił trzy manuskrypty powieści, które wydawca przekazał do obiektywnej redakcji, przez co do druku, ćwierć wieku po śmierci autora, trafiła wersja mocno okrojona – co dla badaczy i fanów Hemingwaya było skandaliczne. Jednogłośnie wskazuje się, że to właśnie Rajski ogród stanowi najbardziej intymną i zawierającą najwięcej wątków autobiograficznych książką w dorobku autora Pożegnania z bronią.
Hemingway opowiada w powieści historię młodego małżeństwa, pochodzącej z majętnej rodziny Catherine oraz obiecującego pisarza, Davida, który podczas wielkiej wojny był lotnikiem. Para spędza pierwsze miesiące na południu Francji - poznają swoje ciała, dobrze się bawią, dużo piją i eksperymentują. Podczas swojego wyjazdu przesuwają powoli granice w związku, a także sięgają do korzeni własnej tożsamości. W pewnym momencie pojawia się Marita, równie młoda i piękna, co oni. Cała trójka zakochuje się w sobie nawzajem, a choć opis wskazywałby na klasyczny trójkąt, sytuacja pomiędzy bohaterami jest zbyt złożona na takie uproszczenie.
Ciekawie Hemingway skonstruował postaci w tej powieści - uwagę przyciąga zwłaszcza Catherine, o której Ewa Borówka, autorka przekładu, pisze w posłowiu: “Kapryśna Catherine z kart opublikowanej powieści może budzić niechęć, antypatię czy też współczucie, tymczasem w rękopisach ta sama bohaterka jest postacią nad wyraz złożoną”. Wyrasta ona ponad przeciętny obraz postaci kobiecej z prozy Hemingwaya, nawet w wersji spłyconej i okrojonej; cytując znów tłumaczkę można powiedzieć, że bohaterka przemawia “głosem - chciałoby się rzec – ponadpłciowym”. Przyglądając się uważnie wątkom z książki i sięgając do biografii Papy, można zauważyć pewne podobieństwa do Hadley Richardson, pierwszej żony Hemingwaya, jednak tropów jest znacznie więcej. Nadzwyczaj interesującą postacią jest także David Bourne, pojawiający się także w kilku opowiadaniach, którego część krytyków traktuje jako alter ego Hemingwaya. Sporo znajdziemy momentów, w których Bourne pracuje nad tekstami, dając czytelnikowi możliwość podejrzenia technik pisarskich samego autora.
Rajski ogród wydaje mi się powieścią dość nietypową w dorobku twórcy, ale przez to intrygującą. Choć często irytowały mnie dialogi między Davidem a Catherine, bo wydawały się sztuczne, w sposób wydumany niedbałe i urwane, to nie można odmówić Papie uważnego oka w relacjach międzyludzkich. Zaskakująco powściągliwie, a jednocześnie dobrze, wypadają liczne sceny łóżkowe - trzeba tak wiele sobie dopowiedzieć między kolejnymi kwestiami. Podobał mi się także przekład Ewy Borówki, zwrócenie uwagi na rytm frazy i delikatne działanie z interpunkcją w niektórych fragmentach. Pozostaje czekać na kolejne tytuły w serii nowych przekładów, a zostało jeszcze kilka mocnych tytułów.
niehalo
Dziękuję
"Rajski ogród" do kupienia na Bonito
W ramach wyzwań: Przeczytam 120 książek w 2024 roku – 42/120; Mierzę dla siebie – 2,6 cm; 280 stron; Pod hasłem – C; Wielkobukowe alfabetyczne bingo – R; Wielkobukowe okładkowe bingo – książka z jaskrawą okładką
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz